HIV یکی از پرچالش‌ترین مسائل بهداشتی در جهان به ویژه در کشورهای کم درآمد و فقیر است؛ ایدز فاجعه عفونت HIV است، ابتلا به ویروس نقص ایمنی یا همان HIV موجب وخامت پیشرفت سیستم ایمنی بدن شده و توانایی بدن برای دفع برخی از عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.
حمله ویروس HIV به یاخته‌های حیاتی دستگاه ایمنی بدن به مختل شدن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از سلول‌های مسئول هماهنگی ایمنی منجر می‌شود که در نهایت با نقص دستگاه ایمنی بدن انسان همراه خواهد شد.
از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ده سال یا حتی بیشتر به طول بکشد، در این مدت گرچه فرد به ظاهر سالم به نظر می‌رسد، اما ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.
مسعود مردانی استاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیته مشترک ایدز اظهار کرد: HIV یک بیماری عفونی ویروسی است که عمدتا ابتلا به این بیماری به دست خود بشر است؛ معمولا این بیماری خودش مریض را انتخاب نمی‌کند و انسان‌ها با رفتارهای پرخطر این بیماری را انتخاب میکنند.
مردانی بیان کرد: ایدز یک بیماری رفتاری پرخطر است که اصولا افراد با انجام رفتارهای پرخطر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند و از چند راه مشخص انسان را گرفتار می‌کند, این راه‌ها شامل خون و فرآورده‌های خونی است؛ در گذشته حدودا در سال 1365 این بیماری از طریق هموفیلی وارد بدن انسان می‌شد؛ خوشبختانه با پیشرفت و اطلاع رسانی‌ها، انتقال خون با روش‌های دقیقی انجام می‌شود و از طریق آزمایش‌های دقیق میشوند که فرد به این بیماری مبتلاست یا خیر، البته در حال حاضر موردی از ابتلا به خون نداریم.
استاد دانشگاه شهید بهشتی تشریح کرد: یکی دیگر از راه‌های انتقال ورود ویروس HIV مثبت از مادر به جنین است، بسیاری از مادران آزمایش نداده‌اند و در نتیجه این ویروس به جنین منتقل می‌شود؛ ثابت شده است اگر مادران قبل از بارداری آزمایش دهند می‌توان از ورود ویروس HIV به بدن جلوگیری کرد.
مردانی با اشاره به اینکه استفاده از سرنگ مشترک در معتادان یکی دیگر از راه‌های انتقال HIV است، گفت: این راه انتقال شایع‌ترین روش در دهه هشتاد بوده است چرا که در این زمان بسیاری از معتادان از سرنگ‌های مشترک استفاده می‌کردند، خوشبختانه اقدامات موثری در این راستا انجام شد و آمار این افراد به حداقل رسید.
وی ادامه داد: انتقال HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده (بدون کاندوم مانند واژینال، مقعدی و حتی دهانی)، انتقال خون و محصولات خونی آلوده، سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی صورت می‌گیرد.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: برای جلوگیری از ایدز باید راه‌های بهداشتی رعایت شود؛ در این بین یکی دیگر از راه‌های انتقال این ویروس مقاربت جنسی است؛ در 10 سال گذشته 90 درصد آقایان و تنها 10 درصد خانم‌ها به HIV مبتلا می‌شدند اما در حال حاضر 2 هزار مورد HIV داریم که 50 درصد از آن آقایان و 50 درصد دیگر خانم‌ها هستند.
مردانی گفت: بیشترین آمار ابتلا به HIV در سن 15 تا 45 سالگی است که بیشتر به دلیل رعایت نکردن موارد بهداشتی رخ می‌دهد. در ایران در گذشته از طریق سرنگ بیماری منتقل می‌شد که در حال حاضر بیشتر از طریق مقاربت جنسی منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از راه‌های تشخیص ایذر آزمایش خون است همچنین از راه بزاق هم امکان تشخیص این بیماری وجود دارد؛ برخی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند، آمیزش جنسی امن و کنترل شده و استفاده از سرنگ‌ها و تجهیزات پزشکی یکبارمصرف استریل، راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب میشوند.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: برای تشخیص این بیماری می‌توان به مراکز درمانی مراجعه و به صورت رایگان این تست را انجام داد، این تست در کمتر از 20 دقیقه مشخص می‌کند که فرد مبتلا به ایدز است یا خیر.
آیا تمام افراد نیاز به انجام تست ایدز دارند؟
این استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه تمام افراد نیاز به انجام آزمایش ایدز ندارند، گفت: کسی در طول عمر خود اعتیاد داشته است، یا به نوعی به زندان وارد شده است، همچنین کلیه افراد خانواده‌های مبتلا به HIV، کلیه شریک‌های جنسی، افرادی که خون را به طور مکرر دریافت میکنند مانند تالاسمی و هموفیلی و مسافرین کشورهای تایلند و گرجستان و کلیه پرسنل پزشکی باید این آزمایش را انجام دهند.
علی اکبر پورفتح اله مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران اظهار کرد: سازمان انتقال خون ایران خود را متعهد می‌داند همسو با تعهد جهانی، تمامی سعی خود را در راستای دستیابی به صفر شدن خطر انتقال اچ آی وی از طریق خون و فرآورده‌های آن، معطوف کرده و برنامه‌ریزی‌های لازم در این زمینه را انجام دهد.
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران از کاهش چشمگیر میزان شیوع اچ آی وی و دیگر بیماری‌های قابل انتقال از راه خون در بین خون‌های اهدایی خبر داد و اظهار کرد: با سیاستگذاری و اجرای برنامه کشوری "غربالگری داوطلبین بار اول اهدای خون" و نیز استقرار کامل "نظام مراقبت سلامت اهدای خون" در تمامی مراکز و پایگاه‌های اهدای خون، شیوع عفونت‌های قابل انتقال از راه خون به کمترین میزان خود رسیده که قابل مقایسه و رقابت با کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیاست، به طوری که با تلاش کارشناسان و پرسنل خدوم و مدیران متعهد، در سال ۱۳۹۶ در ۱۶ استان از ۳۱ استان کشور موارد گزارش آلودگی خون های اهدایی به عفونت اچ آی وی به صفر رسیده است.
زهرا بیان مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران اظهار کرد: مرکز تحقیقات ایدز ایران وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و مشغول فعالیت در راستای پیشگیری و درمان ایدز است؛ فعالیت‌های این مرکز در زمینه پیشگیری از ایدز با تمرکز بر شعار امسال 90، 90، 90 است یعنی 90 درصد افراد مبتلا باید شناسایی شوند و 90 درصد آن‌ها تحت درمان قرار گیرند و 90 درصدی افرادی که تحت درمان هستند میزان ویروس خونشان به صفر برسد.
مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران بیان کرد: کمپین بزرگی که امسال انجام می‌دهیم در راستای شعار جدید امسال (من می‌خواهم وضعیت خود را بدانم، تست می‌دهم تا وضعیت خود را بدانم) است؛ این کمپین در 5 پارک و 5 بیمارستان اصلی شهر اجرا می‌شود، در این راستا یک تیم تحقیقاتی و پژوهشی به همراه گروه آموزشی همسان از افراد HIV مثبت با کمک شهرداری در داخل پارک‌ها مستقر میشوند و شروع به انجام تست و ترغیب افراد به تست میکنند و در صورت نیاز به مراکز مشاوره معرفی میشوند.
بیات ادامه داد: تیم تحقیقات دیگری وارد بیمارستان‌ها میشوند و برای حل مشکلات افراد HIV مثبت و دسترسی به خدمات در مراکز بهداشتی با اطلاع‌رسانی درباره راه‌های انتقال و برنامه‌های خاص برای پرسنل بهداشتی و مواجهه شغلی (افرادی که به تناسب شغل خود ممکن است آلوده شوند) تلاش میکنند.
وی افزود: یکی دیگر از کارهای مرکز تحقیقات ایدز، ارزیابی و پژوهش است که رفتارهای پرخطر را بررسی می‌کند به ویژه در بخشی از جامعه که زنان آسیب‌پذیر در آنجا هستند را بیشتر بررسی میکنند؛ در همین راستا مرکز تحقیقات طرحی را همراه با وزارت بهداشت به صورت پایلوت اجرا کرد و قرار است در استان‌های دیگر انجام شود.
مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران تشریح کرد: باشگاه یاران مثبت توسط افراد HIV مثبت اداره می‌شود، در این باشگاه افراد ساعت‌های زیادی را مشغول پاسخگویی به افرادی که رفتار پرخطر یا در این زمینه سوالی دارند، هستند؛ این خط توسط افراد متخصص و افراد HIV مثبت آموزش دیده پاسخ داده می‌شود.
بیات ادامه داد: کمپین‌های بزرگی را در دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار کردیم و برای پیشگیری از آن فعالیت می‌کنیم؛ در حال حاضر داروهایی که در ایران وجود دارد مشابه داروهایی است که در کل دنیا وجود دارد (عوامل HIV) و از لحاظ دسترسی به دارو کمبودی نداریم.
وی گفت: مسئله مهم برای افراد HIV مثبت پایبندی به درمان است و باشگاه یاران مثبت در این مسئله تاکید و برنامه‌ریزی دارد؛ با مثبت شدن HIV ، فرد به خدمات درمانی متصل شده و باشگاه یاران مثبت وظیفه نگهداری او را به عهده دارد؛ همچنین او را تشویق به درمان می‌کند؛ روز جهانی ایدز روزی است که فقط در 10 آذر است ولی اطلاع‌رسانی منوط به هفته ایدز و 10 آذر نمی‌شود، امید داریم همه ارگان‌ها دست به دست هم دهند و برای اطلاع‌رسانی به مردم همکاری کنند.
حمله ویروس HIV به یاخته‌های حیاتی دستگاه ایمنی بدن به مختل شدن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از سلول‌های مسئول هماهنگی ایمنی منجر می‌شود که در نهایت با نقص دستگاه ایمنی بدن انسان همراه خواهد شد.
از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ده سال یا حتی بیشتر به طول بکشد، در این مدت گرچه فرد به ظاهر سالم به نظر می‌رسد، اما ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.
مسعود مردانی استاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو کمیته مشترک ایدز اظهار کرد: HIV یک بیماری عفونی ویروسی است که عمدتا ابتلا به این بیماری به دست خود بشر است؛ معمولا این بیماری خودش مریض را انتخاب نمی‌کند و انسان‌ها با رفتارهای پرخطر این بیماری را انتخاب میکنند.
مردانی بیان کرد: ایدز یک بیماری رفتاری پرخطر است که اصولا افراد با انجام رفتارهای پرخطر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند و از چند راه مشخص انسان را گرفتار می‌کند, این راه‌ها شامل خون و فرآورده‌های خونی است؛ در گذشته حدودا در سال 1365 این بیماری از طریق هموفیلی وارد بدن انسان می‌شد؛ خوشبختانه با پیشرفت و اطلاع رسانی‌ها، انتقال خون با روش‌های دقیقی انجام می‌شود و از طریق آزمایش‌های دقیق میشوند که فرد به این بیماری مبتلاست یا خیر، البته در حال حاضر موردی از ابتلا به خون نداریم.
استاد دانشگاه شهید بهشتی تشریح کرد: یکی دیگر از راه‌های انتقال ورود ویروس HIV مثبت از مادر به جنین است، بسیاری از مادران آزمایش نداده‌اند و در نتیجه این ویروس به جنین منتقل می‌شود؛ ثابت شده است اگر مادران قبل از بارداری آزمایش دهند می‌توان از ورود ویروس HIV به بدن جلوگیری کرد.
مردانی با اشاره به اینکه استفاده از سرنگ مشترک در معتادان یکی دیگر از راه‌های انتقال HIV است، گفت: این راه انتقال شایع‌ترین روش در دهه هشتاد بوده است چرا که در این زمان بسیاری از معتادان از سرنگ‌های مشترک استفاده می‌کردند، خوشبختانه اقدامات موثری در این راستا انجام شد و آمار این افراد به حداقل رسید.
وی ادامه داد: انتقال HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی محافظت نشده (بدون کاندوم مانند واژینال، مقعدی و حتی دهانی)، انتقال خون و محصولات خونی آلوده، سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی صورت می‌گیرد.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: برای جلوگیری از ایدز باید راه‌های بهداشتی رعایت شود؛ در این بین یکی دیگر از راه‌های انتقال این ویروس مقاربت جنسی است؛ در 10 سال گذشته 90 درصد آقایان و تنها 10 درصد خانم‌ها به HIV مبتلا می‌شدند اما در حال حاضر 2 هزار مورد HIV داریم که 50 درصد از آن آقایان و 50 درصد دیگر خانم‌ها هستند.
مردانی گفت: بیشترین آمار ابتلا به HIV در سن 15 تا 45 سالگی است که بیشتر به دلیل رعایت نکردن موارد بهداشتی رخ می‌دهد. در ایران در گذشته از طریق سرنگ بیماری منتقل می‌شد که در حال حاضر بیشتر از طریق مقاربت جنسی منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از راه‌های تشخیص ایذر آزمایش خون است همچنین از راه بزاق هم امکان تشخیص این بیماری وجود دارد؛ برخی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند، آمیزش جنسی امن و کنترل شده و استفاده از سرنگ‌ها و تجهیزات پزشکی یکبارمصرف استریل، راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از گسترش این بیماری محسوب میشوند.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: برای تشخیص این بیماری می‌توان به مراکز درمانی مراجعه و به صورت رایگان این تست را انجام داد، این تست در کمتر از 20 دقیقه مشخص می‌کند که فرد مبتلا به ایدز است یا خیر.
آیا تمام افراد نیاز به انجام تست ایدز دارند؟
این استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه تمام افراد نیاز به انجام آزمایش ایدز ندارند، گفت: کسی در طول عمر خود اعتیاد داشته است، یا به نوعی به زندان وارد شده است، همچنین کلیه افراد خانواده‌های مبتلا به HIV، کلیه شریک‌های جنسی، افرادی که خون را به طور مکرر دریافت میکنند مانند تالاسمی و هموفیلی و مسافرین کشورهای تایلند و گرجستان و کلیه پرسنل پزشکی باید این آزمایش را انجام دهند.
علی اکبر پورفتح اله مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران اظهار کرد: سازمان انتقال خون ایران خود را متعهد می‌داند همسو با تعهد جهانی، تمامی سعی خود را در راستای دستیابی به صفر شدن خطر انتقال اچ آی وی از طریق خون و فرآورده‌های آن، معطوف کرده و برنامه‌ریزی‌های لازم در این زمینه را انجام دهد.
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران از کاهش چشمگیر میزان شیوع اچ آی وی و دیگر بیماری‌های قابل انتقال از راه خون در بین خون‌های اهدایی خبر داد و اظهار کرد: با سیاستگذاری و اجرای برنامه کشوری "غربالگری داوطلبین بار اول اهدای خون" و نیز استقرار کامل "نظام مراقبت سلامت اهدای خون" در تمامی مراکز و پایگاه‌های اهدای خون، شیوع عفونت‌های قابل انتقال از راه خون به کمترین میزان خود رسیده که قابل مقایسه و رقابت با کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیاست، به طوری که با تلاش کارشناسان و پرسنل خدوم و مدیران متعهد، در سال ۱۳۹۶ در ۱۶ استان از ۳۱ استان کشور موارد گزارش آلودگی خون های اهدایی به عفونت اچ آی وی به صفر رسیده است.
زهرا بیان مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران اظهار کرد: مرکز تحقیقات ایدز ایران وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و مشغول فعالیت در راستای پیشگیری و درمان ایدز است؛ فعالیت‌های این مرکز در زمینه پیشگیری از ایدز با تمرکز بر شعار امسال 90، 90، 90 است یعنی 90 درصد افراد مبتلا باید شناسایی شوند و 90 درصد آن‌ها تحت درمان قرار گیرند و 90 درصدی افرادی که تحت درمان هستند میزان ویروس خونشان به صفر برسد.
مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران بیان کرد: کمپین بزرگی که امسال انجام می‌دهیم در راستای شعار جدید امسال (من می‌خواهم وضعیت خود را بدانم، تست می‌دهم تا وضعیت خود را بدانم) است؛ این کمپین در 5 پارک و 5 بیمارستان اصلی شهر اجرا می‌شود، در این راستا یک تیم تحقیقاتی و پژوهشی به همراه گروه آموزشی همسان از افراد HIV مثبت با کمک شهرداری در داخل پارک‌ها مستقر میشوند و شروع به انجام تست و ترغیب افراد به تست میکنند و در صورت نیاز به مراکز مشاوره معرفی میشوند.
بیات ادامه داد: تیم تحقیقات دیگری وارد بیمارستان‌ها میشوند و برای حل مشکلات افراد HIV مثبت و دسترسی به خدمات در مراکز بهداشتی با اطلاع‌رسانی درباره راه‌های انتقال و برنامه‌های خاص برای پرسنل بهداشتی و مواجهه شغلی (افرادی که به تناسب شغل خود ممکن است آلوده شوند) تلاش میکنند.
وی افزود: یکی دیگر از کارهای مرکز تحقیقات ایدز، ارزیابی و پژوهش است که رفتارهای پرخطر را بررسی می‌کند به ویژه در بخشی از جامعه که زنان آسیب‌پذیر در آنجا هستند را بیشتر بررسی میکنند؛ در همین راستا مرکز تحقیقات طرحی را همراه با وزارت بهداشت به صورت پایلوت اجرا کرد و قرار است در استان‌های دیگر انجام شود.
مدیر مرکز تحقیقات ایدز ایران تشریح کرد: باشگاه یاران مثبت توسط افراد HIV مثبت اداره می‌شود، در این باشگاه افراد ساعت‌های زیادی را مشغول پاسخگویی به افرادی که رفتار پرخطر یا در این زمینه سوالی دارند، هستند؛ این خط توسط افراد متخصص و افراد HIV مثبت آموزش دیده پاسخ داده می‌شود.
بیات ادامه داد: کمپین‌های بزرگی را در دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار کردیم و برای پیشگیری از آن فعالیت می‌کنیم؛ در حال حاضر داروهایی که در ایران وجود دارد مشابه داروهایی است که در کل دنیا وجود دارد (عوامل HIV) و از لحاظ دسترسی به دارو کمبودی نداریم.
وی گفت: مسئله مهم برای افراد HIV مثبت پایبندی به درمان است و باشگاه یاران مثبت در این مسئله تاکید و برنامه‌ریزی دارد؛ با مثبت شدن HIV ، فرد به خدمات درمانی متصل شده و باشگاه یاران مثبت وظیفه نگهداری او را به عهده دارد؛ همچنین او را تشویق به درمان می‌کند؛ روز جهانی ایدز روزی است که فقط در 10 آذر است ولی اطلاع‌رسانی منوط به هفته ایدز و 10 آذر نمی‌شود، امید داریم همه ارگان‌ها دست به دست هم دهند و برای اطلاع‌رسانی به مردم همکاری کنند.
