سعید جلیلی در مناظره صدا و سیما گفت: ما صحبت میکنیم از مردمی سازی؛ دولت نباید مردم را به عنوان قلک نگاه کند؛ این لازمهاش این است که هر ایرانی بتواند یک نقش ایفا کند.
اولین مناظره سعید جلیلی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با موضوع (اقتصاد؛ مهار تورم و رشد تولید) در رسانه ملی دقایقی قبل آغاز شد.
جلیلی در بخش اول گفت: این مجموعه سوالاتی که مطرح شد در نظر من دو ایراد بهش وارد است؛ ایراد اولی که وارد است این است که اگر چیزی میشود قانون و فصل الخطاب و باید انجام بشود در چنین مقطعی و در چنین سطحی نباید درش تردید ایجاد بشود؛ یعنی ما اگر صحبت میکنیم از رشد ۸ درصد رشد ، ۸ درصد امروز یک ضرورت است علاوه بر اینکه در قانون هم آمده و امروز باید مردم انتخاب کنند که این ضرورت را کدام عزیز میتواند به بهترین شکل انجام دهد.
وی ادامه داد: نکته دومی این است که معمولاً در برنامهها برای اینکه یک رشد محقق بشود شما میبینید عوامل مختلفی وجود دارد؛ این نیست که فقط سرمایه ببینید.
جلیلی ادامه داد: اینکه ما فقط رشد را منوط به سرمایه کنیم این نگاه حتماً ناقص است. چرا که رشد عوامل مختلفی دارد هم سرمایه است_ بله سرمایه باید باشد و من راجعش توضیح خواهم داد_ اما مهمتر از آن مدیریت این سرمایه است استفاده از نیروی انسانی است که امروز خوشبختانه یکی از فرصتهای ماست که ما به خوبی داریم و همینطور فناوریهایی مهمی که میتواند رشد بدهد که بعضی وقتها یک فناوری وجودش اندازه بسیاری از سرمایهها میتواند این رشد را شتاب و جهش بدهد.
وی مطرح کرد: اما یک نکته مهمی که وجود دارد اگر ما میگوییم قرار است رشد ۸ درصد داشته باشیم و این برنامه ماست در برنامه هفتم اتفاقا در اینجا حدود ۴۷ برنامه را از دولت خواسته که تهیه کند برای اینکه از روزی که برنامه شروع میشود شما باید برنامهاش را سریع بنویسید.
وی افزود: اگر ما هنوز در اصلش تردید داشته باشیم آن موقع رشد محقق نمیشود؛ اگر بعضیا حالا ما هنوز مطالعه نکرده باشیم هنوز باید بگوییم میخواهیم بررسی کنیم این حتماً کار ما را عقب میاندازد
وی مطرح کرد: امروز این رشد محقق میشود به شرط اینکه شما از فردای انتخابات کار را شروع کنید؛ برنامه را جدی بگیرید امروز مورد وفاق ملی است؛ اما یک شرط دارد و آن این است که شما بدانید اگر میخواهید چنین رشد حاصل بشود باید فرصتهای کشور را بشناسید.
وی ادامه داد: اینکه ما عرض کردیم شعارمان یک جهان فرصت، واقعی است؛شما باید فرصتها را بشناسید. امروز کشور ما فرصتهای بسیار ارزشمندی دارد که اتفاقاً لازمه آن یک جهان فرصت یک ایران جهش است.
وی گفت: میتواند رشد ۸ درصد را در چهار سال آینده و در برنامه ۵ ساله دنبال کند و این محقق شود؛ اما لازمش این است که فکر نکنید با چندتا حرف جذب سرمایه این انجام میشود این یک اشتباه است؛ این مدیریت میخواهد.
وی ادامه داد: مهمتر از همه چیز مشارکت دادن آحاد جامعه است؛ یعنی اگر شما میگویید جهش کشور با یک جهان فرصت لازمش این است که دولت نقش آفرین باشد و بتواند برای هر یک از آحاد جمعیت کشور که استعدادی دارد که استعدادی دارد و میخواهد نقشی ایفا کند بستر این نقش را فراهم کنیم.
جلیلی عنوان کرد: ناظر به پرسشهایی که شد چند نکته را عرض کنم؛ شما باید اولویت داشته باشید؛ همین نکاتی که دوستان هم عرض کردند. یعنی ما اگر میگوییم باید صادرات و ارزآوری داشته باشیم این باید تبدیل بشود به ماموریت برای تک تک دستگاهها.
وی ادامه داد: آن موقع این نیست که فقط ۴ تا پروژه تعریف بشود و بگوییم این ارزآوری شد؛ مثلاً ما این ظرفیت بزرگ دانشگاهها را داریم اساتید و دانش جویان و دانش آموختان، ما چه ماموریتی برای اینها تعریف کردیم برای اجرای همین برنامه ۵ ساله، برای ارزآوری، برای ایجاد شغل، این یک ظرفیت بزرگ است.
وی ادامه داد: ما امروز با فناوری که ازش برخوردار هستیم می توانیم موفقیتهای بزرگ را انجام دهیم؛ همین موفقیتها بود که همان کسی که میگفت راهبرد فشار حداکثری، آمد گفت شکست فاحش خورد، چرا شکست فاحش خورد؟
وی مطرح کرد: با برنامهریزی و با نگاهی که شهید عزیزمان شهید رئیسی داشتند و دنبال کردند همین کسانی که میگفتند جذب سرمایهگذاری نمیشود امضا بشود، اما شما دیدید آمدند با شما توافقات طولانی مدت بستند و رسماً اعلام همکاری با شما میکنند.
جلیلی اظهار داشت: بنده میخواهم بگویم اگر ما نگاهمان به برخی نه حتی ضعفهای عینی بعضی از ظرفها القایی باشد و فرصتهایمان را نبینیم حتماً این موفقیتها به دست نمیآید؛ بعضی از کارها را شما باید انجام بدهید یعنی برای جذب سرمایهگذاری شما باید حتماً آن بسته مجوزها را قبلاً آماده کرده باشید و پرتکلش را انجام داده باشید که اگر کسی میخواهد سرمایهگذاری چه داخلی و چه خارجی انجام دهد، دوباره در درون این ساختاری اداری شما گیر نکند.
وی افزود: اگر شما یک ساز و کار دقیق و درست نداشته باشید آن موقع صادر و وارد کننده شما در این مسیر دچار مشکل میشود
دولت مقتدر و مشرف به مسائل باید بداند آنچه که دارد میگذرد چیست
جلیلی ادامه داد: ما برای همین موضوع شاید دهها ساعت جلسه گذاشتیم وقتی نگاه میکنیم میبینیم که یک ایرادی در فرایند تخصیص و تامین ارز وجود دارد که اگر شما این ایراد را برطرف کنید_ امروز به عنوان مثال ما یک چیزی حدود ۱۳.۶ میلیارد دلار واردات محصولات اساسی کشور را داریم_ ما با بررسیهایی که کردیم اگر این فرایند اصلاح شود این میتواند به ۱۰ میلیارد دلار برسد.
وی افزود: برخی از این موضوعات است که دست خود ما است؛ باید بدانید و اولویتهایت مشخص باشد.
وی عنوان کرد: باید رئیس جمهور بداند چه مشکلی وجود دارد اما از طرفی نیز باید بداند چه فرصتهایی وجود دارد که در رفع آن نقصها این فرصتها بتواند کار انجام دهد.
وی در بخش دوم بیان کرد: مهم این است که چه انتخاب و چه رویکردی قرار است کشور را اداره کند؛ بردارمان جناب آقای پورمحمدی سوال کردند چرا برنامه ششم قبل اجرا نشد؛ خودشان در دولت اول اون برنامه حضور داشتند. برای اینکه آن دولت اعتقادی به برنامه نداشت.
جلیلی گفت: اولین بار بود که دولت گفت من برنامه نمینویسم؛ مجلس برنامه را نوشت؛ خب این یک انتخاب است. در دولتی بود که بیان میکرد که بله من اگر میخواهم فلان کار بشود_ نامهای نوشت به مجمع، این جالبه، بهمن ۹۷ نوشت که اگر فلان توافق مثلاً امضا نشود ما حقوق اسفند ۹۷ را نمیتوانیم بدهیم، هنوزم امضا نشده و اکنون در سال ۱۴۰۳ هستیم.
وی ادامه داد: یعنی میخواهم بگویم اینکه سوال میکنیم چرا نشد اتفاقاً اینجا مردم ما چون محل انتخاب است میتواند خیلی خوب انتخاب کنند؛ این یک رویکرد است.
وی افزود: یک رویکرد نیز همین رویکرد شهید رئیسی عزیز بود که آمد کارها را پیش برد و خیلی از چیزهایی که آنها میگفتند نمیشود را انجام داد.
جلیلی اظهار داشت: این سوالی که کارشناسان محترم کردند سوالی است که به نظر بنده فرع بر یک موضوع اصلیتر است. اینکه بخش خصوصی یا بخش دولتی.
وی گفت: ما نیازی که داریم یک دولت فهیم و کارآمد است که مسلط باشد به کار. اگر این شناخت نباشد، چه بخش دولتی باشد، چه بخش خصوصی باشد، چه خصولتی سوع استفاده خودش را میکند؛ افرادی بیایند در آنجا و نتوانند وناکارآمدیهای خودشان را بروز بدهند. بنده دقیقاً بحثم این است.
وی ادامه داد: باز بنده یک مثالی بزنم؛ یک وقت است شما با هوشیاری کار میکنید و میدانید چیست، اگر واگذار میکنید این واگذاری بر اساس چیست؟ برای افزایش بهرهوری است. نه فقط یک در آمد اندکی به دست بیاید و بعد خودت راحت شوی.
وی یادآور شد: بنده چند ماه پیش رفته بودم دورود لرستان؛ یک کارخانه آنجاست ۱۲۰۰ کارگر داشته. این ۱۲۰۰ نفر در یک فرایند واگذاری به گونهای واگذار شده بود که چون طرف مقابل و افرادی که بودند اهلیت نداشتند نتیجهاش این بود که فقط چهار نگهبان در آنجا بود؛ دولت وقت دهه اواخر ۹۰ این کار کرده بود.
جلیلی افزود: چند وقت پیش ما در آذراب رفته بودیم؛ میگفتند اینجایی که ۳۰۰۰ تن تولیدش بود با یک واگذاری که انجام شد رسید به ۷۰ تن.؛ هپکو میگفت اینجایی که ۱۸۰۰ ماشین ساختمانی تولید میکرد با یک واگذاری غلط رسید به صفر، چهار پنج دانه. این حاصل چیست؟ وقتی یک دولتی باشد نداند چه کار میکند و نفهمد این روندی که دارد انجام میدهد نتیجهاش چه میشود، اینجاست که این انتخاب اهمیت پیدا میکند و باید بدانید که کسی را انتخاب کنید که میداند از فرصتهای کشور چگونه باید استفاده کند.
وی در ادامه گفت: اگر فقط یک کسی آمد با رانت و یا با رابطه و یا حتی با سرمایه آمد، سرمایهگذاری کرده و یک چیزی را تحویل گرفته و اهلیت لازم را نداشته این حتماً نتیجه به دست نمیآید.
وی گفت: دولت مقتدر و مشرف به مسائل باید بداند آنچه که دارد میگذرد چیست؛ اگر بانک خصوصی بیاد خلق سرمایه کند و بعد تورم کشور را بالا ببرد حتماً باید اینجا یک بررسی جدی بشود.
جلیلی اظهار داشت: بنده فکر میکنم مردم عزیزمان اکنون در یک انتخاب هستند که دو نگاه وجود دارد. یک نگاه حداقلی روزمره است که برخی موضوعات را بگوید خب این چرا حل نشده، چگونه حل میشود و اینها. یکی نیز این است که بگوید نه، این فرصتها وجود دارد و میشود جهش کرد.
به مردم عزیزمان چند مثال بگویم. آقای دکتر یک نکته خوبی را فرمودند، فرمودند پس چرا انجام نشده است؟
وی عنوان کرد: بنده عرضم این است، آیا این فرصتها را ما برای آن برنامهریزی کردیم و نشد، اصلاً نگاه ما چه بود؟ چند مثال بزنم_ خیلی از جوانان ما در دانشگاهها در حال مهاجرت هستند؛
سوال بنده این است که ما نگاهمان به دانشگاه چه بود؟
جلیلی مطرح کرد: یک وقت این که میگوییم دانشگاه ما این است که یک کلاس درسی باشد تدریسی بشود و یک عده فارغ التحصیل شوند این یک نوع نگاه است، یک نگاه حداقلی است. یک وقت این است که میگوییم نه حق دانشگاه و حق همه آحاد دانشگاهی ماست دانشجو دانش آموخته است که اتفاقاً در این جهش و پیشرفت کشور نقش داشته باشند؛ برای ارزآوری نقش داشته باشد.
وی عنوان کرد: اساتید محترمی از دانشگاههای مختلف پیش بنده امدند و با جلسه داشتیم و گفتند بنده میتوانم
در اینجا این ارزآوری را داشته باشم.
دولت نباید مردم را به عنوان قلک نگاه کند
من و دانشجویانم میتوانم این کار را انجام بدهیم؛ اتفاقا ما بحثمان همین است که شما از این علم آگاهی میتوانید استفاده کنید، میتوانید این را رشد بدهید.
وی بیان کرد: مهم این است و اکنون مردم انتخابشان این است؛ یک نگاه حداقلی است که آقا چه شد این مشکل را بر طرف کنیم و اینها، یک نگاه حداکثریست.
وی اظهار داشت: مثلاً به روستاهای ما؛ یک وقت است به روستاها نگاه میکنیم و میگوییم بله در راستای محرومیت زدایی این کار دیگر همراه بکنیم. این یک حداقل است؛ حالا آیا شما برنامه دارید که از این ظرفیت روستا استفاده کنید؟
وی عنوان کرد: ۴۰ هزار روستا وجود دارد که اینها تقریباً بالای ۲۰ خانوار هستند، هر روستای شما نمیتواند یک سلول جهش کشور باشد آیا نمیتواند آن سند پیشرفتش را که خود جوانان در خیلی از روستاها انجام میدهند, انجام دهند؟ بحثم این است که در اینجا نقش دولت چیست.
جلیلی مطرح کرد: ما صحبت میکنیم از مردمی سازی؛ مردم را دولت نباید به عنوان قلک نگاه کند؛ این لازمهاش این است که همه مردم را شامل بشود، هر ایرانی بتواند یک نقش ایفا کند، وقتی شما انحصار، رانت و تبعیض داشته باشید خب این حتما نمیشود.
وی تاکید کرد: در سال ۹۹ به دلیل مشکلاتی که برای بورس اتفاق افتاد بنده به بانک مرکزی نامه نوشتم و هشدار دادم؛ وقتی تصمیم خلق الساعه بگیرید و تصمیماتتان منوط به مردم نباشد و انضباط اقتصادی نداشته باشیم به طور حتم به جایی نخواهیم رسید.
وی تاکید کرد: باید بستری ایجاد شود تا هر ایرانی امکان نقش آفرینی داشته باشد و نباید بدون توجه به ظرفیتها در تمامی ابعاد تصمیم گیری شود.
تورم مانند کرونا نیست که هم خودش شناخته شده نباشد و هم درمانش
وی در ادامه با بیا اینکه یک نکته بسیار مهمی که برای مردم خیلی آزار دهنده است بحث تورم است، مطرح کرد؛ اما یک موضوع جدی که وجود دارد این است که تورم مانند کرونا نیست که هم خودش شناخته شده نباشد و هم درمانش. تورم معضلی است که هم مسئلهاش روشن است و هم راه حلش؛
سوالی که برای مردم مطرح است این است که چرا در کشور ما تورم اینقدر مزمن ادامه دارد به ویژه در سالهای اخیر.
وی افزود: من بحثم را در آن چهار محور اصلی که برای برنامه دولت مطرح کردیم، یک بحثم را انضباط مالی عنوان کردم.
جلیلی اظهار داشت: میخواهم آن ریشه تورمی که به نظر میرسد وجود دارد و راه حلهایی که براش است و اینکه امکان کنترل تورم وجود دارد را بگویم.
همانطور که امکان رشد ۸ درصد وجود دارد امکان کاهش تورم و کنترل آن هم وجود داره. چگونه؟ من این را یک توضیح بدهم.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: ببینید اولین بحثی که در اینجا باید به کار برود بحث حاکمیت ریال است؛ اگر ما واحد رسمی مان ریال است
باید دولت مقتدر و نظام بتواند در ریال حاکمیت داشته باشد.
وی ادامه داد: باید بداند که این گردش پول و این حرکتی که در مسیر اقتصاد کشور ریال دارد، کجا میرود و چگونه خرج میشود، در کجاها حضور دارد تا آن را بتواند مدیریت و حکمرانی کند. اگر شما این را نتوانید انجام بدهید آن سازوکارهایش را درست نکنید، با برخی از اقدامات مقطعی این حتما شکل نمیگیرد.
جلیلی عنوان کرد: اولین بحث مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که برای حاکمیت ریال شما باید بتوانید آن سامانههایی که لازمه حاکمیت ریال است و در کشور ما وجو دارد مثل سامانه مودیان مالیاتی، سامانه جامع تجارت، سامانه املاک واسکان و سامانه رفاه ایرانیان تکمیل کنیم و این سامانه ها باید با هم ارتباط داشته باشند تا بر حاکمیت ریال تفوق لازم را داشته باشید؛ سپس ناترازی بانکها و بودجه را باید حل کرد.
وی با بیان اینکه، این به اراده و فهم دولت نیاز دارد، ادامه داد: ناترازی بودجه مربوط به دولت است و رئیسجمهور باید اینجا محکم بایستد؛ باید مواظب باشید منابع شما اولاً اتلاف نشود و ثانیا روز به روز افزایش یابد.
وی با اشاره به اینکه به دلیل نبود میترینگ 7 میلیارد درآمد نفت و گاز شما هرز میرود، مطرح کرد: 4 میلیارد دلار برای اشکال در برخی فرایندها در خرید کالاهای اساسی از بین میرود؛ بررسی کرده ایم چگونه می توان مانع هرز رفتن منابع شد و و این منابع ارتقا یابد؛ باید مشخص شود خلق پول بانکها در چه جهتی است؛ نمی توان از جیب مردم خلق پول شود ولی در جهتی که خودش می خواهد و نفع عده محدودی است، هزینه کند. یک دلیل تورم ناشی از شوک بازار ارز است.
جلیلی در بخش پایانی مناظره امروز مطرح کرد: خب مردم عزیزمان حرفها را شنیدند؛ یک نکتهای که شاید خیلی اهمیت دارد این است که ما در چهار سال آینده به ویژه رئیس جمهوری که عهده دار کار خواهد شد و زیر بار این مسئولیت سنگین میرود، دچار روزمرگی باشد و برخی از همین مشکلات و مسائلی رو که وجود داره حداکثر حل کند، یا این که نه نه تنها از این مشکلات عبور کند، بلکه بتواند کشور رت پیشرفت و بلکه جهش بدهد.
جلیلی افزود: این خیلی مهم است که در این ایام انتخابات از مجموعه برنامهها، دیدگاه هاج و رویکردها این تشخیص داده شود که چه کار خواهد شد.
وی مطرح کرد: من معتقدم کسی که باید رئیس جمهور ۴ سال آینده باشد در سرلوحه کار خودش یا داشبورد مدیریتی خود، چند موضوع را جدی مورد توجه قرار بدهد و روزانه پیگیری کند که نتیجهاش آن موقع جهش کشور خواهد بود.
وی عنوان کرد: بنده چند تا از آنها را عرض میکنم که این بسیار اهمیت دارد، لازمه این جهش چیست؟
این است که رئیس جمهور باید اولویتش مشخص باشد.
باید بداند علت اصلی مشکلات چیست و از همه مهمتر اینکه بداند چه فرصتهایی وجود دارد که بتواند به آن اولویت ها برسد و آن علتهای مشکلات را برطرف کند.
وی افزود: این از ان بحثهای بسیار مهم است، لذا این لازمهاش این است که واقعاً باید فراتر از حل تک تک این موضوعات که تورم چگونه حل میشود و دیگری چگونه حل میشود در یک چهارچوب کلی برنامهای داشته باشد که خود به خود اینها توش حل شود؛ من این را رویش تاکید دارم اگر رئیس جمهور این داشبورد مدیریتی را سرلوحه کار خودش قرار ندهد، آن موقع در مسیر مرتب دچار روزمرگی خواهد شد.
جلیلی خاطرنشان کرد: خیلی از این مسائلی که همین امشب مطرح شد مثل تورم مثل برخی مشکلات در بخشها در خصوصیسازی و سوالاتی که کارشناسان محترم نیز عرض کردند، ریشه اصلی انها چی بود، این بود که ابتدا شما باید اولویتت این باشد که در کشور، در مالیه کشور و در اقتصاد کشور یک انضباط جدی باشد. مصارف، سازکارها و فرایندها به بهترین شکل ساری و جاری بشود که عوارض این فورمی که عمدتاً ناشی از این آسیبهاست دیگر بروز نکند؛ لذا یکی از بحثهای مهم که تحت عنوان انضباط مالی مطرح کردیم، این بود.
وی ادامه داد: نکته دومی که وجود دارد این است که اگر ما میگوییم پیشرفت این چگونه به دست میاید؟ برخی دوستانم اشاره کردن این فقط با عده خاص و چند تا پروژه که چند تا دستگاه دولتی انجام نمیشود؛ این با مشارکت دادن همه مردم انجام میشود؛ شما باید این امکان رو در اختیار همه آحاد کشور قرار دهید تا آن استعداد خودشان را وسط کار بیاورند و کمک کنند به این.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: این برنامه میخواهد که ما برای این برنامههایی را داریم؛ چه در تامین مالی و آوردن سرمایه، چه در استفاده از این ظرفیت خود دانشمندان و متخصصان، جوان ما که امروز میتوانند با فناوریها ما رو دوباره از اون غفلتهای تاریخی که گذشته بوده است در زمان قاجار و پهلوی عبور بدهد و در آن بزنگاههای علمی و فناوری حضور موثری داشته باشد.
جلیلی گفت: عدالت این است که همه را شما بیاوری پای کار، نگذارید عده ای با تبعیض، با رانت، برخی از این موضوعات بخواهند فقط آنها در این عرصه فعال باشند که نوعا آنطور کارها نتیجه ندارد.
وی در ادامه گفت: نکته سوم این است که شما باید یک اقتصاد مولد را برنامهریزی کنید؛ یک اقتصادی که بتواند جایگاه خودش را در عرصه جهانی بشناسد و کار کند.
جلیلی توصیه کرد: عزیزان من ما امروز در یک موقعیت بسیار کم نظیر تاریخی هستیم؛ به عنوان کسی که ۳۵ سال کار سیاست خارجی را دنبال کردم این را عرضم میکنم که فرصتهای تاریخیمون فرصتهایی که در سیاست خارجی داریم، در تعاملات گسترده و سازنده با جهان میتوانیم داشته باشیم که اتفاقا اولین آثار خودش میتواند در همین روابط اقتصادی نشان بدهد، همین فرصت های کم نظیر است که میتواند کشور را ارتقا بدهد به خصوص با آن ظرفیت علمی و فناوری خوبی که داریم و این میتواند اقتصاد مارا نجات دهد.
وی در پایان اظهار داشت: و اما نکته آخری که میخواهم عرض کنم این است که اگر میگوییم مسائل را باید بررسی کرد به این معنا نیست که از آنچه معیشت مردم است غافل شد.
باید برای کوتاه مدت هم طرح های معیشتی داشت که ما این را در چند سال پیش هم مطرح کردیم خدمت دولت شهید رییسی نیز مطرح کرده بودیم، مانند طرح سفر، طرح سبد غذایی که اینها میتواند به مردم کمک کند که اینها در مسائل معیشتی پا به پای آن حرکتی که برای جهش انجام میشود موفق باشند.